Azərbaycanın Xarici Investisiyalar Üçün Əlverişli Iqlimi

Azərbaycan investorlara,əsasən, enerji və qaz, turizm və kənd təsərrüfatı sektorlarında geniş imkanlar, habelə xarici investisiyaları təşviq etmək və investisiya mühitini yaxşılaşdırmaq üçün hazırlanmış strategiyalar təklif edir. Azərbaycan iqtisadiyyatı son on ildə heyrətamiz inkişaf tempi müşahidə edib. Dünya Bankının məlumatına görə, qlobal pandemiyaya baxmayaraq, ölkənin Ümumi Daxili Məhsulu (ÜDM) 2020-ci ildə 1,4% artıb. Bu, keçmişdə çoxsaylı iqtisadi təlatümlərə tab gətirmiş Azərbaycan iqtisadiyyatının möhkəmliyinə sübutdur. Hesablamalar göstərir ki, Azərbaycanın Ümumi Daxili Məhsulu son dörd ildə orta hesabla illik 1,9% artımla təqribən 54 milyard dollar təşkil edir. Azərbaycanda son on ildə orta hesabla 5% olan sabit aşağı işsizlik səviyyəsi müşahidə olunub ki, bu da güclü əmək bazarı və firavan biznes mühitinin olduğunu göstərir.

Azərbaycan perspektivli artım və gəlirlilik nümayiş etdirən sahələrə müdrik investisiyalar yatırıb. Ölkənin iqtisadi bazasını genişləndirmək səyləri uğurlu oldu və nəticədə onun neftdən asılılığı azaldı. Azərbaycan öz iqtisadi bazasını şaxələndirməkdə və neft ixracından asılılığını azaltmaqda nəzərəçarpacaq uğurlar əldə edib. Azərbaycanın qeyri-neft ixracı son illərdə davamlı olaraq artmaqdadır; Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyinin (AZPROMO) məlumatına görə, 2021 və 2022-ci illərdə müvafiq olaraq 47,2% (2713,40 milyon dollar) və 12,3% (3047,67 milyon ABŞ dolları) artım olub. 2023-cü ilin yanvar-fevral ayları arasında ölkənin qeyri-neft ixracından əldə etdiyi gəlirlər əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 36,6% artaraq təxminən 651,42 milyon dollar təşkil edib.

Dünyanın hər yerindən transmilli korporasiyalar Azərbaycanın təbii sərvətlərinə, əsasən də neft və qaz ehtiyatlarına çıxışa böyük həvəs göstərirlər. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) məlumatına görə, Azərbaycanın neft hasilatı 2020-ci ildə 33,5 milyon tona, 2021-ci və 2022-ci illərdə isə 29,5 milyon ton və 32,8 milyon tona çataraq ölkəni bölgədə əsas neft hasil edən ölkələr sırasına daxil edib. Oil and Gas Journal-ın məlumatına görə, Azərbaycanın 2 trilyon kubmetrdən çox təbii qaz ehtiyatı var ki, bu da bütün dünya üzrə enerji şirkətləri üçün əhəmiyyətli bir fürsətdir.

2020-ci ildə Azərbaycan ümumilikdə 4,5 milyard ABŞ dolları həcmində birbaşa xarici investisiya (BXİ) cəlb edib: Ötən illə müqayisədə Azərbaycanda Birbaşa Xarici İnvestisiyaların (BXİ) həcmi 5,9% artıb ki, bu da onu Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) məkanında ən görkəmli BXİ alıcılarından birinə çevirib. Azərbaycan Mərkəzi Bankının məlumatına görə, 2020-ci ildə Böyük Britaniya 1,7 milyard dollar, Türkiyə 577 milyon dollar, ABŞ isə 475 milyon dollar sərmayə qoyaraq Azərbaycanda birbaşa investisiyaların həcminə görə ilk üç ölkə Böyük Britaniya, Türkiyə və ABŞ olub.

Bundan əlavə, Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri (SDG) İndeksi göstərir ki, Azərbaycan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının bir çox sahələrdə qarşıya qoyduğu məqsədlərə çatmaqda əsaslı addımlar atıb. SDG İndeksinə əsasən, qlobal yoxsulluğun səviyyəsi 2010-cu ildəki 49,6%-dən 2022-ci ilə qədər 5,9%-ə düşüb. Azərbaycanın Qlobal Aclıq İndeksi (GHI) müsbət tendensiya müşahidə edərək, 2010-cu ildəki 14,5-dən 2019-cu ildə 9,7-yə və daha da azalaraq 75-ə düşüb. 2022-ci ildə. Ölkə vətəndaşları sağlamlığın və rifahın möhkəmləndirilməsi istiqamətində göstərdiyi səylərin bəhrəsini görüblər. Bunu gözlənilən ömür uzunluğunun 2010-cu ildəki 68,6 yaşdan 2022-ci ildə 73,3 yaşa yüksəlməsi də sübut edir. Azərbaycanın həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması üzrə öhdəliyi xalqı üçün və davamlı şəkildə iqtisadi artımı təşviq etmək onun Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə nail olmaq öhdəliyini əks etdirir.

2019-cu ildə Azərbaycan Dünya Bankının "Biznesin aparılmasının asanlığı" hesabatında 25-ci yeri tutmuşdur ki, bu da ötən illə müqayisədə nəzərəçarpacaq dərəcədə irəliləyiş 32 pilləni qeyd edir və xarici investorlar üçün əlverişli biznes mühitini vurğulayır. 2020-ci ildə Dünya Bankının Biznesin Asanlığı Hesabatında biznes qurmaq asanlığına görə Azərbaycan 76,7 balla 190 ölkə arasında 34-cü yerdə qərarlaşıb.

Bütün amilləri nəzərə alaraq, Azərbaycan enerji, turizm, kənd təsərrüfatı və texnologiya da daxil olmaqla müxtəlif sənaye sahələri üçün olduqca cəlbedici investisiya fürsətidir. Xarici investisiyaları stimullaşdırmaq üçün hökumət xarici investisiya prosesini sadələşdirmək üçün müxtəlif stimullar tətbiq etmişdir. Azərbaycan cəlbedici biznes mühiti, strateji yerləşməsi və güclü iqtisadi artımı sayəsində investorlar üçün investisiya portfellərini genişləndirmək və yeni bazarlar kəşf etmək üçün cəlbedici seçimdir. Bundan başqa, Azərbaycanın xarici sərmayələri ölkənin iqtisadi artımına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdir. Ölkə portfelini genişləndirmək və neft və qaz sənayesindən asılılığını azaltmaq, həmçinin yeni bazarlara çıxmaq üçün investisiyalardan istifadə edib.

Kanan Mammadov

Modern Diplomacy